Во првите години од животот, децата се бестрашни истражувачи. Како што растат и се развиваат, тие учат повеќе за светот, луѓето и нивната околина. Истовремено, тие учат какви потенцијални опасности доаѓаат од одредени активности, предмети и појави. Новото знаење ја зголемува и анксиозноста кај детето, што предизвикува претпазливост, а понекогаш и стравови. Тие можат да бидат реални и имагинарни. Секој период на растење кај детето е поврзан со специфични стравови, кои имаат одредена функција за таа возраст.
Сепак, истражувањата покажуваат дека стравовите се почести кај децата чии родители се премногу заштитнички настроени или кај децата кои постојано се предупредуваат да не прават нешто. Исто така, некои луѓе по природа се почувствителни од другите. Стравовите се нормална развојна појава, тие се појавуваат, се менуваат и спонтано исчезнуваат кога детето ќе премине од една во друга развојна фаза.
Во периодот од трета година до училишна возраст (шест години) детето почнува да добива разни забрани од родителите и примарен страв во тој период е стравот од казна. Шестгодишните деца имаат страв од натприродното: темнина, духови, вештерки, опасни суштества, филмски ликови, осаменост, смрт, крв и слично.
Она што е важно за родителот е да разбере дека стравот на детето е реален, дури и ако за него е неразумен. Задевањето, потценувањето и срамот на детето, велејќи му дека само бебињата се плашат, како и споредувањето со другите деца, може да ја влоши ситуацијата. Задачата на родителите е да му помогнат на детето да ја надмине моменталната фаза во која се наоѓа и која го кочи.
На почетокот, важно е да се изгради доверба со детето. Важно е детето да знае дека сте секогаш на негова страна, дека сте сочувствителни, но не претерано затоа што тоа може да му испрати порака на детето дека неговиот страв е оправдан. Охрабрете го вашето дете да зборува, отворено одговарајте на прашања за теми што го плашат. Откријте дали неговиот страв се должи на подлабоки грижи. Разговарајте искрено за да дознаете што навистина го мачи. Убедете го дека е безбедно и кажете му на детето да предложи што да прави за да се чувствува побезбедно. Воспоставете рутина пред спиење – читањето книга е исклучително добро за опуштање и ослободување од стресот.
Доколку, пак, се случи детето да се плаши толку многу што тоа му пречи во секојдневниот живот и играта, тогаш побарајте стручна помош.
Ѓурѓица Јеличиќ,
училишен психолог, системски семеен терапевт
